Cách chống say xe: Tổng hợp tất cả các chống say xe hiệu quả nhất

Say xe luôn là nỗi sợ hãi, thậm chí ám ảnh với nhiều người. Tuy nhiên hiện nay có nhiều cách chống say xe hiệu quả giúp cải thiện đáng kể tình trạng này.

Nguyên nhân say xe

Say xe (say tàu, say sóng) là một phản ứng bình thường của cơ thể do không thích nghi được trước những kích thích xảy ra trong quá trình di chuyển bằng tàu biển, tàu hoả, máy bay… phổ biến nhất là ô tô.

Nguyên nhân say xe là vì não bộ không xử lý được các tín hiệu từ chuyển động trong tai, chuyển động ở mắt và cảm nhận cơ thể xảy ra khi đi tàu xe.

Hệ tiền đình nằm ở tai trong là một phần của hệ thần kinh. Hệ tiền đình không chỉ có nhiệm vụ tiếp nhận âm thanh bên ngoài, mà còn giúp cảm nhận các chuyển động và giữ thăng bằng cho cơ thể. Hệ tiền đình cấu tạo gồm xoang nang, cầu nang và 3 ống bán khuyên chứa dịch lỏng ở trong. Khi ngồi trên tàu xe, cơ thể bị dao động nhỏ theo chuyển động của xe, khiến dịch lỏng này chuyển động gửi tín hiệu đến hệ thần kinh.

Hệ thần kinh não bộ sẽ xử lý các tín hiệu và cho biết bạn đang di chuyển theo phương nào. Bạn có thể biết được phương hướng chuyển động, góc chuyển động và gia tốc. Tuy nhiên, khi đi ô tô, cơ thể (cụ thể là cảm nhận từ các cơ bắp) lại không nhận biết bạn đang chuyển động, do thực tế bạn vẫn đang ngồi yên trên xe. Điều này tạo ra mâu thuẫn với tín hiệu của hệ tiền đình. Trong trường hợp nếu mắt tập trung vào một điểm cố định như đọc sách lại khiến các tín hiệu càng mâu thuẫn với nhau.

Tất cả làm não bị rối, không xử lý được, dẫn đến tình trạng cơ thể xuất hiện các triệu chứng như: tăng tiết nước bọt, ợ hơi, đổ mồ hôi, dạ dày khó chịu, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn…

Bên cạnh đó, mùi ô tô cũng là một nguyên nhân gây say xe. Ô tô là một không gian nhỏ, khá kín, thường xuyên sử dụng điều hoà. Bên trong lại có nhiều chất liệu tính hút ẩm cao, dễ bị ẩm mốc, lưu mùi như ghế da, thảm lót sàn, trần xe… Do đó ô tô thường bị ám nhiều loại mùi như mùi hôi ẩm mốc, mùi máy lạnh, mùi cơ thể, thuốc lá… Khi cơ thể nhạy cảm, gặp khó khăn trong việc tiếp nhận các mùi này cũng sinh ra triệu chứng say xe.

Ngoài ra tiếng ồn trong xe cũng dễ gây tình trạng khó chịu, đau đầu… Tình trạng này thường gặp ở những xe ô tô cách âm chưa tốt, bị nhiễm tiếng ồn từ bên ngoài, tiếng gió rít, tiếng lốp xe vọng từ gầm…

Cách chống say xe

Ngủ đủ giấc trước khi khởi hành

Trạng thái cơ thể quyết định rất nhiều đến trải nghiệm trong các chuyến đi. Nếu cơ thể đang mệt mỏi thì khả năng bị say xe sẽ rất cao, ngay cả với người ít bị say xe. Do đó, trước mỗi chuyến đi, nhất là các chuyến đi xa nên chú ý ngủ đủ giấc, không nghĩ ngợi hay lo lắng nhiều, để tinh thần thật thoải mái…

Tránh dùng một số đồ ăn thức uống trước khi khởi hành

Theo các chuyên gia một trong những cách chống say tàu xe hay là hạn chế ăn no, không dùng thức uống có cồn, thức uống có ga, thực phẩm giàu chất béo, các sản phẩm chế biến từ đậu, nếp… Tuy nhiên cũng đừng để cơ thể quá đói, bạn có thể ăn nhẹ trước khi đi.

Chọn ngồi ghế trước, tránh ngồi ở đuôi xe

Nguyên nhân phần lớn của tình trạng say xe là do hệ tiền đình cảm nhận được sự dao động, chuyển động của cơ thể. Nói một cách dễ hiểu, khi đi xe, cơ thể càng bị rung lắc, dao động mạnh bao nhiêu thì tình trạng say xe sẽ càng dễ xảy ra hay xảy ra càng nặng bấy nhiêu.

Xe ô tô thường dẫn động cầu trước (bánh trước) nên phần đuôi sau sẽ dao động nhiều hơn phần đầu, điển hình như tình trạng xe bị văng đuôi khi vào cua tốc độ cao. Mặt khác động cơ, hộp số và hệ dẫn động đều được đặt phía trước sẽ khiến phần đầu xe đằm hơn, ổn định hơn. Điều này có thể thấy rõ khi xe có những thay đổi lớn như chuyển làn, rẽ, vào cua, đi đường xấu… thì người ngồi hàng ghế trước luôn êm, ổn định, ít rung lắc hơn ghế sau. Ngoài ra, ngồi ghế ở sau xe cũng dễ bị phiền nhiễu bởi mùi xăng dầu (với xe đời cũ).

Do đó, nếu là người dễ bị say xe, bạn nên ưu tiên chọn các hàng ghế đầu hoặc giữa. Tránh chọn hàng ghế sau vì sẽ có thể chịu dằn xóc, dao động mạnh dẫn đến say xe. Bên cạnh đó, nếu là người dễ bị say xe, bạn cũng nên hạn chế ngồi cạnh người say xe. Vì nếu họ nôn ói sẽ khiến bạn dễ nôn ói theo.

Không đọc sách báo

Như đã giải thích về nguyên nhân say xe ở trên, trong khi hệ tiền đình ra tín hiệu cơ thể đang chuyển động nhưng nếu mắt lại quá tập trung 1 điểm đứng yên như đọc sách, báo… sẽ khiến não bộ càng rối loạn hơn trong việc xử lý, dẫn đến tình trạng say xe. Vì thế đây là lý do không nên đọc sách ở nơi thiếu ánh sáng trên tàu xe bị xóc nhiều.

Ấn huyệt nội quan và hợp cốc

Theo Đông y, say xe là do khí ở bụng không thông, thêm vào việc xe di chuyển làm cơ thể lắc lư gây nên tình trạng mất cân đối khiến thanh khí (khí sạch) không lên thay đó vào khí bẩn. Để cải thiện tình trạng này có thể ấn 2 huyệt nội quan và hợp cốc.

Huyệt nội quan có tác dụng ích tâm an thần, khoan hung lý khí, hoà vị giáng ngịch… Huyệt nội quan nằm ở cổ tay, dưới các đường ngấn cổ tay. Để ấn huyệt nội quan, bạn dùng 4 ngón tay đỡ ở dưới, ngón tay cái ở trên ấn vào huyệt, sau đó day nhẹ. Sau khi ấn huyệt nội quan một lúc sau tay sẽ có hiện tượng bị tê bàn tay và cánh tay. Đây là điều bình thường.

Huyệt hợp cốc có tác dụng điều hoà khí huyết ở dạ dày, giảm tình trạng đau dạ dày, trướng bụng, buồn nôn…  Huyệt hợp cốc nằm ở góc xương ngóc tay cái và tay trỏ. Để ấn huyệt hợp cốc, bạn đặt tay cái ở trên, 4 ngón tay còn lại đỡ phía dưới, ấn và day nhẹ.

Dùng dầu gió

Dùng dầu gió là cách chống ói khi đi xe, chống say xe được áp dụng rất phổ biến, đến mức nhiều bác tài xe dịch vụ thường chuẩn bị sẵn dầu gió trong xe để phòng khi khách đi cần dùng. Mùi dầu gió sẽ giúp xoa dịu cơ thể, nhất là khi cơ thể phản ứng mạnh với mùi ô tô.

Uống giấm ăn pha với nước ấm

Uống giấm ăn pha với nước ấm là một cách phòng chống say xe khá hiệu quả. Trước khi khởi hành, bạn có thể pha một ít giấm ăn với nước ấm. Tuy nhiên tránh uống khi bụng đói.

Uống trà hoa cúc

Theo Đông y, hoa cúc có tác dụng làm dịu dạ dày, giảm tiết axit trong dạ dày… Trước khi khởi hành, bạn có thể uống trà hoa cúc hoặc chuẩn bị sẵn trà trong bình giữ nhiệt để mang theo uống khi cần.

Dùng cam thảo

Cam thảo là một loại dược liệu đem đến nhiều lợi ích. Trong rễ cam thảo chứa nhiều hoạt chất chống oxy hoá giúp xoa dịu dạ dày, giảm nhanh các triệu chứng ợ nóng, buồn nôn… Về cách dùng cam thảo, bạn có thể nhai trực tiếp, sắc theo bài thuốc hoặc dùng các sản phẩm chứa thành phần này như trà cam thảo, kẹo cam thảo…

Ăn hoặc uống gừng tươi

Dùng gừng tươi là cách chữa buồn nôn rất tốt. Trong gừng có chứa nhiều hợp chất tốt cho sức khoẻ, giúp làm ấm bụng, giảm tình trạng buồn nôn, khó chịu. Trước khi khởi hành bạn có thể cắt vài lát nhỏ gừng, giã nát rồi vắt ép lấy nước uống. Tiện hơn có thể nhai trực tiếp, sau đó uống với nước ấm. Trong quá trình đi xe, ngậm một lát gừng mỏng hoặc đặt một lát gừng ở khẩu trang cũng giúp giảm thiểu đáng kể tình trạng say xe.

Dùng vỏ quýt/cam/chanh/bưởi

Sử dụng các loại vỏ quýt, cam, chanh, bưởi… là mẹo vặt chống say xe được khá người áp dụng, đặc biệt hợp với những người kỵ mùi ô tô. Tinh dầu trong vỏ của các loại trái cây này có hương thơm dễ chịu, tác dụng an thần (trấn an hệ thần kinh), chống co thắt dạ dày, hạn chế đau đầu, buồn nôn… Khi đi xe, bạn có thể mang theo vỏ quýt, cam, chanh hoặc bưởi… gấp đôi lại và đặt ở mũi để ngửi. Nên ưu tiên vỏ quýt vì có mùi thơm dễ chịu nhất.

Dùng tinh dầu/máy khuếch tán tinh dầu

Khi sử dụng vỏ quýt, cam, chanh, bưởi… sau một thời gian ngắn mùi hương sẽ mất đi, lượng tinh dầu tiết ra rất ít, nên hiệu quả chống say xe không nhiều. Để khắc phục điều này bạn có thể chuyển sang sử dụng các lọ tinh dầu treo xe hoặc hiệu quả nhất là máy khuếch tán tinh dầu.

Tinh dầu có rất nhiều công dụng như khử mùi ô tô, thanh lọc không khí, làm ấm cơ thể, xua đuổi côn trùng… và đặc biệt là phòng chống say xe. Vì chiết xuất 100% từ tự nhiên nên tinh dầu an toàn với sức khoẻ. Do đó, không chỉ tốt với người bình thường, đây còn được xem là cách chống say xe cho mẹ bầu rất tốt, được nhiều người áp dụng. Để giảm thiểu tình trạng mệt mỏi, ngăn ngừa các triệu chứng say xe, bạn nên ưu tiên chọn mua các loại tinh dầu quế, tinh dầu bạc hà, tinh dầu sả chanh, tinh dầu cam ngọt, tinh dầu bưởi…

Sử dụng tinh dầu chống say xe có 2 cách: dùng lọ treo hoặc máy khuếch tán tinh dầu. Với dạng lọ treo, tinh dầu sẽ được đựng trong các lọ thuỷ tinh có nút gỗ. Hương tinh dầu thẩm thấu qua nút gỗ lan toả khắp xe. Tuy nhiên cách này khá chậm và hương đôi khi không nhiều, hàng ghế cuối xe ít ngửi được.

Trong khi đó máy khuếch tán tinh dầu ô tô giúp khuếch tán tinh dầu hiệu quả hơn. Chỉ cần pha vài giọt tinh dầu với nước lọc, máy sẽ giúp khuếch tán tinh dầu dạng phun sương mỏng, nhanh chóng lan toà khắp không gian xe.

Các loại máy khuếch tán tinh dầu ô tô thường có thiết kế nhỏ gọn, tiện dụng, cắm trực tiếp đầu tẩu 12V từ ô tô. Giá máy khuếch tán tinh dầu chỉ từ vài trăm nghìn, chi phí rất rẻ nhưng lại vừa giúp khử mùi, vừa làm thơm xe và quan trọng nhất là ngăn ngừa say xe rất tốt.

Tắt máy lạnh, hít thở khí trời

Nếu xe quá nặng mùi, không biết làm gì để hết buồn nôn, bạn có thể tắt máy lạnh, hạ cửa kính, hít thở không khí ngoài trời. Điều này sẽ giúp bạn cảm thấy dễ chịu hơn. Nhưng cách này hơi bất tiện nếu bạn đang di chuyển các tuyến đường nhiều xe cộ, mật độ bụi dày.

Xem thêm:

• Tư vấn mua vè che mưa ô tô

Ăn một số loại thực phẩm chống say xe

Có một số loại thực phẩm hỗ trợ chống say xe hiệu quả như:

• Ngũ cốc nguyên hạt: Ngũ cốc nguyên hạt đem đến nhiều lợi ích cho hệ tiêu hoá, giúp giảm cảm giác say xe.
• Bánh mì, bánh quy giòn, bánh sandwich: Các loại bánh giúp làm nhẹ dạ dày, giảm cảm giác say xe hiệu quả.

• Trái cây sấy khô: Theo nhiều chuyên gia, các loại trái cây sấy khô có công dụng xoa dịu hệ thần kinh cảm giác, chứa nhiều natri giúp giảm các triệu chứng say xe.
• Các loại kẹo ngọt, the mát: Ngậm kẹo bạc hà, kẹo trái cây, kẹo gừng hay nhai kẹo cao su giúp giảm thiểu đáng kể cảm giác buồn nôn.
• Nước: Cơ thể luôn cần bổ sung nước đầy đủ. Theo nhiều nghiên cứu, nước có tác dụng giảm cảm giác khó chịu ở dạ dày, giảm cảm giác buồn nôn. Tuy nhiên cần chú ý không nên uống quá nhiều nước trong 1 lần.

Uống thuốc say xe

Uống thuốc say xe là một cách không bị say xe hữu hiệu. Hiện nay có rất nhiều loại thuốc chống say xe. Trong đó có các loại thuốc chống say xe phổ biến bạn có thể tham khảo như:

• Thuốc chống say xe của Nhật dạng viên Arenol: Sử dụng cho người 15 tuổi trở lên. Với người già, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú cần hỏi ý kiến bác sĩ. Đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng.
• Thuốc chống say xe của Thái Lan Dimenhydrinate: Sử dụng trẻ em từ 8 tuổi trở lên. Sử dụng được với phụ nữ cho con bú, phụ nữ mang thai từ 6 tháng trở lên. Đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng.

• Thuốc chống say xe của Pháp Nautamine: Sử dụng trẻ em từ 2 tuổi trở lên. Tham khảo kỹ liều dùng riêng cho trẻ từ 2 – 6 tuổi, 6 – 12 tuổi trong phần hướng dẫn sử dụng thuốc. Với người già, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú cần hỏi ý kiến bác sĩ.
• Thuốc chống say xe của Mỹ Dramamine: Sử dụng trẻ em từ 2 tuổi trở lên, liều dùng cần đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng. Với người già, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú cần hỏi ý kiến bác sĩ.
• Thuốc phòng say xe, rối loạn tiền đình Ceteco Cenzitax: Trẻ em 5 – 12 tuổi uống ½ liều người lớn. Đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng. Với người già, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú cần hỏi ý kiến bác sĩ.
• Thuốc uống chống say xe của Hàn Quốc DONGSUNG: Sử dụng trẻ em từ 6 tuổi trở lên, liều dùng cần đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng. Với người già, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú cần hỏi ý kiến bác sĩ.
• Thuốc uống chống say xe của Đức Reisetabletten: Sử dụng trẻ em từ 6 tuổi trở lên, liều dùng cần đọc kỹ hướng dẫn trước khi sử dụng. Với người già, phụ nữ mang thai hoặc cho con bú cần hỏi ý kiến bác sĩ.

Nên uống thuốc chống say xe khi nào? Thời gian uống thuốc hầu hết được ghi kỹ trong giấy hướng dẫn sử dụng. Thời gian uống thuốc chống say xe phổ biến nhất thường là khoảng 30 phút trước khi khởi hành.

Dù được xem là một trong các cách chống say xe hiệu quả nhất nhưng dùng thuốc cũng tiềm ẩn nguy cơ bị tác dụng phụ. Theo chuyên gia, tác dụng phụ của thuốc chống say xe là buồn ngủ, khô miệng, nhìn mờ, táo bón, rối loạn tâm thần…

Mặt khác, đa phần các loại thuốc say xe thường không phù hợp sử dụng cho trẻ nhỏ, phụ nữ mang thai/cho con bú… Một số loại thuốc chuyển hoá qua thận, gan nên không phù hợp sử dụng với người bị rối loạn chức năng gan/thận hay người lớn tuổi. Ngoài ra, những người có tiền sử dị ứng thuốc, bệnh tim mạch, tiêu hoá… cũng cần tham vấn ý kiến bác sĩ trước khi dùng.

Do đó, nhiều lời khuyên đưa ra không nên lạm dụng thuốc say xe. Chỉ nên dùng trong trường hợp thực sự cần thiết và qua tư vấn của bác sĩ. Thay vào đó nên ưu tiên áp dụng các biện pháp chống say xe bằng thảo dược như tinh dầu, gừng, cam thảo…

Miếng dán chống say xe

Bên cạnh thuốc chống say xe còn có một loại khác cũng đem đến hiệu quả tương tự đó là miếng dán chống say xe, hoạt động theo hệ điều trị xuyên da. Miếng dán say xe thiết kế dạng băng dính mỏng nhỏ, hình tròn hoặc hình vuông, khi dùng dán ở vùng da phía sau tai. Trong miếng dán chứa các thành phần dược chất kích thích, hoá giải triệu chứng say xe. Dược chất này sẽ thấm qua da vào máu, phát huy tác dụng lên toàn cơ thể.

Nhiều người nghĩ rằng sử dụng miếng dán chống say xe sẽ ít tác dụng phụ hơn dùng thuốc. Tuy nhiên trên thực tế tác dụng lại tương tự nhau. Sử dụng miếng dán chống say xe vẫn tiềm ẩn nguy cơ bị tác dụng phụ như dùng thuốc. Theo khuyến cáo, không sử miếng dán say tàu xe cho trẻ em dưới 8 tuổi. Lượng dùng của trẻ em từ 8 – 15 tuổi chỉ bằng ½ so với người lớn. Với phụ nữ mang thai/đang cho con bú, người lớn tuổi… cũng cần tham vấn bác sĩ trước khi sử dụng.

Đeo khẩu trang

Đeo khẩu trang là một mẹo chống say xe nên kết hợp áp dụng với các mẹo khác. Đeo khẩu trang sẽ giúp bạn tránh được các mùi xe khó chịu, đồng thời cũng tăng cường bảo vệ cho bạn khi tiếp xúc gần với người ngồi cạnh.

Cố gắng ngủ nếu có thể

Một giấc ngủ tạm trong những chuyến hành trình xa sẽ giúp bạn giảm đi cảm giác khó chịu, mệt mỏi của tình trạng say xe. Vì thế, nếu có thể hãy cố gắng ngủ.

Nếu đi xe du lịch nhỏ dành cho gia đình, bạn có thể trang bị thêm nệm hơi ô tô. Đây là một phụ kiện ô tô có thiết kế thông minh, giúp kết hợp băng ghế sau tạo thành chiếc giường hơi rộng rãi, êm ái. Thay vì ngồi vật vã, co quắp khổ sở trên ghế rất mệt mỏi, khó ngủ, với chiếc nệm hơi xe ô tô này cả người lớn và trẻ nhỏ có thể nằm ngủ thoải mái hơn, có giấc ngủ sâu hơn, giảm thiểu đáng kể tình trạng say xe.

Vệ sinh ô tô thường xuyên

Như đã nói, một trong những nguyên nhân say xe là do ô tô có mùi khó chịu. Rất nhiều người dùng ô tô chỉ quan tâm đến việc chăm sóc, vệ sinh ngoại thất mà bỏ quan vệ sinh nội thất vì cứ nghĩ “không có gì bẩn”.

Thực tế nội thất rất bẩn. Từ vô lăng, các nút điển khiển, tay nắm cửa, ghế ngồi, sàn xe… đều là những vị trí người dùng tiếp xúc hằng ngày nên rất bẩn. Vì thế nên chú ý thường xuyên vệ sinh nội thất ô tô. Bạn có thể sử dụng các loại bình xịt vệ sinh nội thất ô tô để vệ sinh xe hàng tuần. Tầm 3 – 6 tháng nên đưa xe đến dịch vụ vệ sinh nội thất chuyên nghiệp để làm sạch kỹ hơn các ngõ ngách.

Bên cạnh đó nếu có thể nên nâng cấp nội thất sang trọng và sạch sẽ hơn bằng các trang bị như sử dụng thảm trải sàn xe 5D – 6D, bọc ghế da ô tô (nếu đang dùng ghế nỉ), bọc trần xe ô tô…

Nếu ô tô đang bị ồn nhiều, nhiễm nhiều tạp âm từ bên ngoài khiến đi xe bị đau đầu, khó chịu… bạn có thể dán miếng cách âm cho xe, phủ gầm xe…

Xe ô tô đậu lâu dưới nắng nóng cũng gây sự ngột ngạt, hầm bí, nặng mùi, thậm chí còn dễ sản sinh độc tố Benzen từ các chi tiết nhựa bên trong xe. Điều này không chỉ gây mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt… mà về lâu dài còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ bệnh lý phức tạp. Do đó cần chú ý đậu xe chỗ có bóng râm, hạ kính nếu có thể. Trong trường hợp bắt buộc phải đậu xe dưới trời nắng, bạn nên sử dụng các biện pháp che chắn như dùng bạt trùm xe ô tô hay tấm che nắng kính lái ô tô.

Trọng Hiếu

cre: danchoioto.vn